بیشتر مردم، مسجد موسیبنجعفر (ع) در محله کوثر را با فعالیتهای مجتمع فرهنگی منتظریه میشناسند؛ مجتمعی که از سال۷۸ با برگزاری جشن ویژه نیمهشعبان، رسالت فرهنگیاش را در بولوار هاشمیه شروع کرد و در این ۲۵سال بزرگترین جشنها، عزاداریها، موکبها و مراسم مذهبی را در این بخش از شهر برگزار کرده است.
در یکی از جمعههایی که مانند همیشه مراسم دعای ندبه منتظران مهدی (عج) در منتظریه برپاست، در جمع هیئتامنای نهنفرهای که از همان سالهای اول با هم همراه بودهاند، حضور پیدا میکنیم تا درباره شیوههای مدیریت این مسجد صحبت کنیم؛ مسجدی که به گفته مدیرعامل مجتمع در سال۹۲ از طرف امور مساجد استان خراسان بهعنوان مسجد تراز اول استان انتخاب شده است.
درست است که قدمت بنا به اواخر دهه ۷۰ برمیگردد، اما قدمت رفاقت اعضای هیئتامنا مربوطبه اوایل دهه ۶۰ است، زمانیکه دعای ندبه منتظران حضرتمهدی (عج) را در خانههایشان، هرجای شهر که بود، برگزار میکردند.
سیدمحمد حسینیشریف، دبیر هیئتامنا و مدیر روابط عمومی مجتمع فرهنگی منتظریه، اسناد و مدارک قدیمی را روی میز جلو رویش میگذارد و میگوید: از سال۵۸ مراسم دعای ندبه را در خانههایمان برگزار میکردیم که این جلسه چرخشی بود. همین جمع بودیم بهجز چندنفری که جوانتر هستند، تا سال ۷۷ که ورثه یک بانوی مؤمن بهدنبال یک گروه فرهنگی بودند که زمینشان را به وسعت ۷۲۰متر به آنها واگذار کنند.
حسینی درمیان اسناد جلو رویش بهدنبال وقفنامه میگردد و میگوید: سه دختر بانو فاطمهسلطان موسویان، این زمین را به هیئت منتظران حضرتمهدی (عج) واگذار کردند و گفتند «فعالیتهای شما را بررسی کردهایم و میخواهیم این زمین دراختیار شما باشد تا بتوانید فرهنگ انتظار را بیشتر ترویج دهید.»
مردم را تشویق میکنیم تا مشارکت کنند، اما بیشاز نوددرصد هزینهها را خود هیئتامنا برعهده دارند
با اینکه زمین خاکی بود، جلسه را از خانهها به این محل آوردیم. حاجآقا غریب و حاجآقا طوسی هم مداحان ما بودند که با خواندنشان، مجالس را احیا میکردند. همه سکوت میکنند تا علی غریب، مداح خوشصدای اهل بیت (ع) به ساحت امام عصر (عج) عرض ارادت کند.
خواندنش را با عبارت «یابنالحسن روحی فداک، متی ترانا و نراک» به پایان میبرد و میگوید: سال اولی که به اینجا آمدیم، در زمین خاکی چادر زدیم و اولین جشن را در نیمهشعبان برگزار کردیم. بعد، ساخت بنا را شروع کردیم و برای کلنگزنی، امامجمعه وقت مشهد، آیتالله عبادی، تشریف آوردند.
مسئول امور مالی منتظریه به بخشهای مختلف بنا اشاره میکند و میگوید: زمین که تحویل ما شد، خدابیامرز غلامحسین هرویزاده، خانهاش را در بولوار وکیلآباد فروخت و آهنهای بنا را خرید. ما هم ساخت این مکان فرهنگی را شروع کردیم. از همان زمان حسابهای مالی اینجا دست من بوده است.
محمدحسن چمنی که کارمند بازنشسته است، زونکنی پر از فاکتور و رسید را در دستش گرفته و ادامه میدهد: هیئتامنا با مشارکت مردم و همکاری شهرداری، کمکم زمینهای اطراف را خریدند و وسعت بنا را افزایش دادند. الان ۱۷۵۰ مترمربع وسعت زمین مسجد موسیبنجعفر (ع) و منتظریه است که دو سند ششدانگ دارد. پانصدمتر در طبقه همکف، نهصدمتر زیرزمین و اتاقهایی با ابعاد هفتادمتر و پنجاهمتر در طبقه بالا دارد که دراختیار هیئتمدیره و بسیج است.
چمنی ادامه میدهد: هیئتامنا ۳۳نفر هستند و هیئتمدیره هم ۹نفر از میان همین ۳۳ نفر هستند. درست است که مردم را تشویق میکنیم تا مشارکت کنند، اما بیشاز نوددرصد هزینهها را خود هیئتامنا برعهده دارند. البته مستغلاتی هم برای مجتمع داریم که بخشی از هزینهها را از آن طریق تأمین میکنیم.
مدیرعامل مجتمع فرهنگی منتظریه درباره نام این بنا توضیح میدهد: سال۷۸ که ورثه مرحوم بانو فاطمهسلطان موسویان، اینجا را اهدا کردند، در جلسه منتظران از ما خواستند بنایی به نام امامزمان (عج) احداث کنیم. ما هم ساختوساز را شروع کردیم.
سیدعلی مهتابی ادامه میدهد: مجتمع فرهنگی منتظریه که ساخته شد، بعد از یکیدو سال از طرف سازمان امور مساجد، یک وقفنامه ارائه کردند که اینجا وقف مسجد است. ما هم استقبال کردیم، اما گفتیم ما تحتعنوان منتظریه ساختهایم و درکنار آن وقفنامه را هم پذیرفتیم و به نام مسجد موسیبنجعفر (ع) نامگذاری کردیم. الان نام این مکان، مسجد موسیبنجعفر (ع) و مجموعه فرهنگی منتظریه است.
گفتند فعالیتهای شما را بررسی کردهایم و میخواهیم این زمین دراختیارتان باشد تا بتوانید فرهنگ انتظار را ترویج دهید
لبخندی در صورتش نقش میبندد و میگوید: همه آقایانی که در این جمع حضور دارند، درراستای انقلاب حرکت میکنند و برنامههای فرهنگیمذهبیمان با اندیشه و همفکری اجرا میشود. مسئولان بسیاری به این مسجد میآیند و منبریهای بزرگی داریم. شهیدآیتالله رئیسی دو بار در این مسجد منبر رفتند و سخنرانی کردند. سال۹۲ این مسجد از نظر فعالیتهای فرهنگی و سطح برنامهها از طرف سازمان امور مساجد در تراز اول سه استان خراسان رضوی، جنوبی و شمالی قرار گرفت و مسئولان آمدند و از ما قدردانی کردند. من تقدیرنامه را در خانه نگه داشتهام.
بین هیئتامنای قدیمی، چهرههای جوانتر هم دیده میشود. جمشید نعمتی حدود ۲۵سالی هست که کارهای فرهنگی و ثبت اسناد را انجام میدهد. ایمان بهنام هم عضو جوان هیئتامناست که نشان میدهد اعتقاد به جوانگرایی درمیان قدیمیهای منتظریه وجود دارد و بسیاری از کارها را به فرزندانشان که با نسل جدید بهتر ارتباط برقرار میکنند، سپردهاند.
بهنام درباره برنامههای منتظریه میگوید: طی شصتشب دو ماه محرم و صفر موکبمان برپاست. در روز تاسوعا و عاشورا برای بیشاز ۲۲ هزارنفر پذیرایی شربت و چای صورت گرفت. تصمیمگیری با بزرگترهاست، اما مسئولیت کارهای اجرایی با جوانترها.
پسران جواد یاری هم مانند فرزندان بقیه اعضای هیئتمدیره در این مسجد کمک میکنند. او از گذشته یادی میکند و میگوید: حاج آقا رستگار خدابیامرز برای استحکام بنا سنگ تمام گذاشت. ساختمان طوری ساخته شده است که اگر زلزله هم بیاید، تکان نمیخورد.
یکی از کارهای جالبی که یاری انجام میدهد، این است که هر جمعه یک دسته اسکناس میآورد و در صندوق مسجد میریزد تا مردم بدانند که با رقمهای کم هم میتوان به مسجد کمک کرد. یاری که یکی از حامیان مالی اصلی در منتظریه است، میگوید: ما در منتظریه، خیریه فعالی داریم. برای نیازمندان هم بستههای معیشتی و هم غذای گرم تهیه میکنیم و هم انواع کمکهای تحصیلی و لباس و وسایل و هزینههای درمان.
در مناسبتهای مختلف مانند شبهای احیا و دهههای فاطمیه و ولادت ائمه (ع) برنامه داریم و اطعام میکنیم، اما مهمترین مناسبت اینجا ولادت امامزمان (عج) است که شب قبل و بعد ولادت، هر شب بیشاز ۲هزارنفر را پذیرایی میکنیم. جمعهها هم دعای ندبهمان برپاست و هیچوقت تعطیلی ندارد. اینجا یکی از کاملترین مراکز فرهنگی شهر است.
او عصایش را درمیان دو دست میگیرد و رو به دیگر اعضا میگوید: خاطرتان هست صبحهای جمعه با شلنگ روی زمین آب میریختیم تا وقتی مردم میآیند خاک بلند نشود؟ از ۴ صبح با پسر بزرگم میرفتم نیشابور تا برای دعای ندبه، نان تازه و پنیر محلی بگیرم.
اصغر فلاح، رئیس هیئتمدیره، بر اهمیت مشورت تأکید میکند و میگوید: نکته مهم دوام و موفقیت منتظریه این است که از سال۵۸ همگی با هم بودهایم و همه با هم تصمیمگیری میکنیم. جلسات اصلی هیئتمدیره هم بعد از این همه سال، هنوز بعداز دعای ندبه روزهای جمعه برپا میشود.
فلاح یکی دیگر از دلایل موفقیت طرحهای فرهنگی مسجد موسیبنجعفر (ع) را خط فکری امام جماعت میداند و میگوید: نقش امام جماعت در اجرای برنامههای فرهنگی خیلی مهم است. امام جماعت جوانی داریم که حدود ششسال است مسئولیت بسیاری از برنامههای فرهنگی را به او سپردهایم.
حجتالاسلاموالمسلمین سیدعبدالکریم فاطمی، امام جماعت جوان مسجد موسیبنجعفر (ع)، مسئول شورای حل اختلاف هم هست و پروندههای بسیاری را برای ایجاد صلح بررسی میکند.
او با دیگر تشکلهای فرهنگی هم ارتباط خوبی دارد و میگوید: با مجموعههای فرهنگی فعالیتهای فرهنگی مشارکتی هم داریم و معمولا فضایی را که میخواهند، به آنها میدهیم. سعی میکنیم از بیشترین ظرفیت استفاده کنیم؛ مثلا یک نیمطبقه بالا داریم، یک اتاق چهلمتری و یک دوازدهمتری که دراختیار بسیج است. در دفتر بسیج دارت و پینگپنگ و فوتبال دستی گذاشتهایم که جوانان و نوجوانان میروند آنجا و بازی میکنند. یک دفتر هفتادمتری هم در طبقه بالاست که دفتر هیئتمدیره است. ولی هنوز تا استفاده صددرصدی خیلی فاصله داریم.
بخش مهمی از فعالیتهای مجتمع فرهنگی منتظریه مربوط به بانوان است. اشرف دهقانتبارکی کارشناسارشد دانشگاه علوم پزشکی و مسئول امور بانوان مجموعه منتظریه و مسجد موسیبنجعفر (ع) است که از اولین روزها درکنار این آقایان حضور داشته است. ایجاد فضای ورزشی برای بانوان، پیگیری مسائل بهداشتی و درمانی و برگزاری کلاسهای آگاهیبخشی خودمراقبتی، برگزاری کلاسهای نهجالبلاغه و احکام و سهشنبههای مهدوی تنها بخشی از فعالیتهای دهقان است.
او که عضو شورای اجتماعی محله نیز هست، میگوید: کلاسهای آتشنشان داوطلب و حتی پیادهروی اربعین هم داریم. ما معتقدیم اگر خانمها از نظر روحی شرایط خوبی داشته باشند، از نظر جسمی هم به سلامت نزدیکترند. عیادت و خبرگیری از حال خانمهای بیمار مسجدی را هم در برنامههایمان قرار دادهایم.
به نظر اشرف دهقان، وحدت رویه هیئت امنا باعث موفقبودن این مسجد است. او با اتکا به همین وحدت رویه و همدلی ادامه میدهد: ما با بچههای کار در ارتباطیم و تعدادی از آنها را تحت پوشش داریم. صندوقی هم داریم برای تأمین دارو و هزینه بیماری بانوان؛ حتی هزینه جراحی چندنفر را ازطریق همین صندوق تأمین کردهایم.
* این گزارش چهارشنبه ۳۱ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۸۳ شهرآرامحله منطقه ۹ و ۱۰ چاپ شده است.